کد مطلب:12109 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

با توجه به آيات قرآن كريم، چرا پسرها در سن 15 سالگي و دخترها در سن 9 سالگي به سن بلوغ ميرسند؟

نخست يادآوري اين مطلب ضروري است كه احكام شرعي دو گونهاند: 1ـ احكامي كه برخي از حكمتهاي آنها در قرآن و روايات اسلامي بيان شده است مانند روزه كه يكي از حكمتهاي آن را قرآن پرهيز از گناه دانسته است.(بقره،183)

2. احكامي كه در آيات و روايات اشارهاي به فلسفه آنها نشده و يا لااقل به دست ما نرسيده است. در اين موارد ممكن است با دليلهاي عقلي يا تجربي به بخشي از آنها پيببريم ولي چون علم و عقل ما محدود است نميتوانيم فلسفه كامل آن را بدست آوريم. البته اين بدين معنا نيست كه انجام كار را مبتني بر دانستن حكمتش كنيم; بلكه روحية بندگي خداوند اقتضا ميكند تا فرمانبرداري بيچون و چراي پروردگار خود باشيم و هر دستوري را ـ هر چند بدون آگاهي از حكمت آن ـ اطاعت كنيم و اين به معناي تقليد كوركورانه نيست; چرا كه فرض اين است پروردگار خود را به خوبي ميشناسيم و ميدانيم كه هرگز فرماني را به ضرر بندهاش صادر نميكند; بلكه تمام احكام الهي براي رساندن او به كمال و تأمين سعادت و خوشبختي او در آخرت است و هر دستوري به ما دهد، صلاح و خير ما را در آن ديده است. همچنانكه يك بيمار چون ميداند پزشك معالجش خير و صلاح او را ميخواهد و در پي بهبودي بيماري اوست، داروهايي را كه برايش تجويز كرده است مصرف ميكند بدون اينكه از حكمت آنها آگاهي داشته باشد. بلوغ هم از احكامي است كه در آيات و روايات اشارهاي به فلسفه آنها نشده امّا فقها با توجه به روايات متعددي كه در اين باره از پيامبر و ائمه: رسيده است، سن بلوغ دختران را نه سال و پسران را پانزده سال اعلام كردهاند.(جواهر الكلام، محمدحسن نجفي، ج 26، ص 38، مؤسسة التاريخ العربي.)

همچنين شايان ذكر است كه آنچه تحقيقات علمي ثابت كرده اين است كه رشد زن سريعتر از مرد است; بنابراين مسئله بلوغ امري اعتباري نيست بلكه مربوط به آفرينش انسان است و حكم الهي هم بر آن بار شده است، خلقت دختر اينگونه است كه پيش از پسر بالغ ميشود.

اما در رابطه با اين كه دختران در زمان پيامبر6 در سن نه سالگي، توان روزه گرفتن و انجام اعمال شرعي ديگر را داشتهاند، ولي امروزه ندارند، بايد گفت: سن بلوغ شرعي براي دختر و پسر، تنها براي انجام اعمال شرعي، مانند روزه و نماز نيست، تا فقط اينها را معيار قرار دهيم، بلكه با رسيدن انسان به بلوغ شرعي، اتفاقات ديگري نيز ميافتد، مانند اين كه قول و عهد و پيمان او در شرع معتبر است و ميتواند در اموال خود تصرّف كند; اگر پسر است ميتواند زن خود را ـ اگر دارد ـ طلاق بدهد و يا ميتواند زن بگيرد.

خلاصه با بلوغ شرعي ـ و برخي شرايط ديگر در بعضي امور ـ تمام تصرّفات و معاملات او مانند بزرگترها، نافذ و معتبر است. و تكاليفي مانند نماز و روزه و حج و زكات و خمس و امر به معروف و نهي از منكر و پرهيز از همة محرّمات ـ هم چون دروغ و غيبت و خوردن مال حرام و غيره ـ بر او واجب ميشود. دختران امروز، در سنّ نه سالگي نيز، قادر به نماز و روزه و غيره هستند; البته ممكن است بعضي از دختران يا پسران در ابتداي بلوغ، توانايي روزه گرفتن نداشته باشند، كه در اين صورت هر مقدار كه ميتوانند، روزه ميگيرند و هر چه را نتوانستند ـ در طول سال ـ قضاي آن را به جا ميآورند و اين حكم، به دختر نه ساله هم اختصاص ندارد، بلكه هر انسان بالغي كه در گرفتن روزة ماه رمضان ناتوان باشد، هر طور كه توانايي دارد بايد روزه بگيرد. افزون بر آن، همة تكاليف و آثار و امور شرعي، در روزه منحصر نميشود تا بگوييم دختر نه سالة امروز، قادر بر انجام تكاليف شرعي نيست.